Spojrzyj głębiej na świat
Ks. prof. Józef Bremer ukazuje aktualny i ponadczasowy charakter Księgi Koheleta. Udowadnia, że jest ona wciąż dużą inspiracją dla współczesnej kultury.
Jest ona zachętą do głębszego spojrzenia na świat, który nas otacza, do większego dystansu do czasowo uwarunkowanej i przemijającej rzeczywistości.
Pojawiają się w niej niezgodności, prowokacje słowne, ciągi pytań, z których jedno generuje kolejne. Istnieją w niej swoiste paradoksy: z jednej strony ze słów Koheleta przebija pesymizm i sceptycyzm, z drugiej zaś – pochwała codziennego życia.
Niektóre jego wypowiedzi nie motywują do działania, inne zachęcają do korzystania z życia i właśnie ta dwuznaczność jest fascynująca.
Społeczeństwo nastawione jest na sukcesy życiowe, coraz bardziej neguje wszelkie odgórne zakazy i nakazy. Szczególnie dziś w zalewie wiadomości w setkach kanałów telewizyjnych, czy to w e-prasie, czy w internecie można powtórzyć tezę rozpoznaną przez postmodernistów, a pokrywającą się z przesłaniem księgi zapisanym ponad dwa tysiące lat temu: „nie ma nic nowego pod słońcem?”, „wszystko jest marnością”, „marność nad marnościami”.
Szerokie pojęcie kultury i wiedzy: jest ona wyrazem człowieka, który ją tworzy, a przez nią tworzy siebie. To skumulowany depozyt wiedzy, doświadczenia w wielorakich dziełach sztuki, w mnogości teorii naukowych, wiedza zgromadzona w gospodarce, polityce, ekonomii w praktyce życiowej obejmującej także praktyki religijne. Tak określony konglomerat tworzą przekonania, wartości, postawy, znaczenia, hierarchie, przekonania religijne, pojęcia czasu, role społeczne, relacje przestrzenne, koncepcje wszechświata oraz przedmioty materialne i umiejętności nabyte przez grupę ludzi na przestrzeni pokoleń.
Kultura w takim znaczeniu to zachowanie kultywowane; to całość wyuczonego i nagromadzonego przez osobę doświadczenia, które jest przekazywane społecznie, to zachowanie określone poprzez społeczne uczenie się.Kultura to sposób, forma życia grupy ludzi, obejmująca m.in. zachowania, przekonania, wartości i symbole, powszechnie akceptowane, naśladowane i przekazywane przy użyciu współczesnych, różnorodnych, wielorakich form komunikacji. Jest ona wyrazem międzyludzkiej komunikacji i współdziałania.
Księga odrzuca skrajności, wchodzi na drogę umiaru, co z jednej strony eliminuje religijną egzaltację i fanatyczne zrywy, a z drugiej nie zachęca do destruktywności i bierności.
Rodzajem wyjścia z impasu interpretacyjnych przeciwstawieństw jest wytyczenie orientacji etycznej i moralnej, nie tylko nakierowanej na Boga, ale także na ludzi oraz na ich otoczenie.
Autorowi księgi udało się ukazać treści i znaleźć język. Kohelet konfrontuje się ze współczesnym mu stykiem myślenia hebrajskiego i greckiego, kultury hebrajskiej i greckiej.
***
Rozważania zawarte w książce Życie jest warte przeżycia: z Koheletem w drodze są zaproszeniem skierowanym do odbiorców otwartych na ciągle aktualne pytania o sens życia, o przemijanie, o obecność Boga w świecie. Świadczą one o osobistym zaangażowaniu ks. Józefa Bremera SJ w poszukiwanie i proponowanie rozwiązań, którymi dzieli się hojnie z Czytelnikami.
„Autor bardzo dobrze zna i odpowiednio wykorzystuje bogaty stan badań na temat Księgi Koheleta i jej niezwykle bogatej recepcji, obejmujący prace teologiczne i biblijne, liczne opracowania naukowe i popularne, artykuły i komentarze. Odwołuje się także do filozofii i literatury, w których pojawiają się jej interpretacje, dzięki którym Księga Koheleta znalazła swoje znaczące miejsce w szeroko rozumianej kulturze.”
Z recenzji prof. dr. hab. Dariusza Rotta