Św. Stanisław „Patron ładu moralnego".
Św. Stanisław biskup i męczennik
Św. Jan Paweł II, który w Polsce był czcicielem i następcą św. Stanisława na stolicy biskupów krakowskich, nazwał go „patronem ładu moralnego”. Stał on bowiem odważnie na straży przestrzegania praw Bożych w młodym chrześcijańskim państwie, za co zapłacił męczeńską śmiercią. Św. Stanisław jest głównym patronem Polski. Zginął z rąk tego, któremu zawdzięczał biskupstwo. W świadomości Polaków św. Stanisław był od dawna symbolem oporu Kościoła wobec władzy świeckiej. Z tego powodu komuniści nie zgodzili się, aby Jan Paweł II przyjechał z pierwszą pielgrzymką do Ojczyzny w dziewięćsetlecie śmierci św. Stanisława, obawiając się, że spowoduje to protesty antyrządowe.
Urodził się w Szczepanowie, na terenie dzisiejszej diecezji tarnowskiej. Znane są imiona rodziców Stanisława – Wielisław i Bogna. Wywodzili się z ruskiej książęcej rodziny Rurykowiczów, która w średniowieczu sprawowała władzę w Rosji, i byli spokrewnieni z królem Bolesławem Śmiałym.
Wielisław był rycerzem. Niewykluczone, że należał do drużyny królewskiej i wraz z nią brał udział w wyprawach Bolesława Chrobrego, Mieszka II i Kazimierza Odnowiciela. Posiadał dobra ziemskie w Szczepanowie i Rabie (Rabka). Stanisław był jedynym dzieckiem Wielisława i Bogny.
W miejscu, w którym urodził się święty, stoi wymurowana w 1861 r. tzw. Kaplica Narodzenia. Jest tu przechowywany pień dębu, przy którym miał przyjść na świat biskup-męczennik. Ludzie z wiarą i przejęciem dotykają tego wiekowego drzewa. Nieopodal Kaplicy Narodzenia znajduje się źródełko św. Stanisława, przy którym według tradycji matka świętego miała obmyć nowo narodzone dziecię.
W kościele parafialnym w Szczepanowie, będącym dziś bazyliką, przechowywane są relikwiarze ze szczątkami św. Stanisława.
W młodzieńczych latach kształcił się w szkole katedralnej w Krakowie oraz w którymś z ośrodków zagranicznych, prawdopodobnie w Leodium (dzisiejsze Liege w Belgii). Widząc zdolności i gorliwość Stanisława, ówczesny biskup krakowski Suła Lambert wyznaczył go na swego następcę. W 1072 r. Stanisław został biskupem z nominacji króla Bolesława Śmiałego. Najprawdopodobniej, aby otrzymać sakrę biskupią, udał się na Węgry. Miał wówczas niewiele ponad 30 lat. Ówczesne przekazy źródłowe bardzo skąpo informują o św. Stanisławie, podkreślają natomiast jego wielką gorliwość w pracy duszpasterskiej oraz osobistą świętość, która przejawiała się w częstych postach i hojnym wspomaganiu ubogich.
Wiosną 1079 r. w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach doszło do ostrego konfliktu między królem Bolesławem Śmiałym a biskupem Stanisławem.
Początkowo nic nie zapowiadało konfliktu między nimi. Byli krewnymi, a 25 grudnia 1076 r., w obecności Stanisława i wszystkich polskich biskupów, Bolesław Śmiały został koronowany na króla Polski.
Trzy lata później pasterz diecezji krakowskiej został przez władcę skazany na śmierć i poćwiartowanie. Wyrok wykonano 11 kwietnia lub 8 maja 1079 r. Jest to jedyna precyzyjna data w kalendarium życia św. Stanisława. Kaźń biskupa stała się sygnałem do buntu możnowładców i wygnania krewkiego króla. Władzę w Polsce objął młodszy brat Bolesława – Władysław Herman. Banita udał się do Osjaku (dzisiejsza Austria), gdzie zmarł jako pokutnik.
Zabójstwo biskupa Stanisława przez króla Bolesława Śmiałego to jedno z najdramatyczniejszych, a zarazem najgłośniejszych wydarzeń w historii Polski. Nic więc dziwnego, że bohaterskiego męczennika sławiono w pieśniach, poematach i legendach. Słynny hymn Gaude Mater Polonia został napisany przez dominikanina Wincentego z Kielczy, prawdopodobnie w związku z kanonizacją św. Stanisława, która miała miejsce w 1253 r. Już wtedy biskup krakowski uważany był za symbol jedności Ojczyzny, a w tej roli był zwłaszcza widziany w okresach słabości państwa polskiego.
Dramat św. Stanisława, wynikający z tragicznego w konsekwencjach wyboru między wiernością Ewangelii a lojalnością wobec władzy, był fascynującym tworzywem także dla pisarzy. Nic więc dziwnego, że po ten temat sięgało wielu znanych twórców, między innymi: Juliusz Słowacki, Stanisław Wyspiański, Józef Ignacy Kraszewski, Maria Dąbrowska, Teodor Parnicki czy Roman Brandstaetter. Święty pojawia się na wielu obrazach, nawet w słynnej Bitwie pod Grunwaldem Jana Matejki, gdyż król Władysław Jagiełło uznał, że zwycięstwo nad Krzyżakami dokonało się za wstawiennictwem św. Stanisława.
Fragmenty książki Księga Świętych Grzegorza Polaka, Wydawnictwo M
Użyta grafika pochodzi ze strony: https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_ze_Szczepanowa